Баланың өміріндегі ең маңызды уақыт бірінші жартыжылдық болып табылады. Бұл кезеңдегі балаға ең жақсы тағам – емшек сүті. 0-ден алты айға дейінгі балаға су, қайнатпа және т.б. түріндегі қосымша сұйықтық қажет емес, барлық пайдалы заттар мен суды ана сүтінің уызынан алады. Уыз – бұл майлар мен микроэлементтер бар сүттің белсенді, қоректік бөлігі. Оның бірегейлігі нәрестенің ас қорыту жүйесінің абсолютті ассимиляциясынан тұрады, сонымен қатар оның құрамында жүйке жүйесінің қалыптасуына белсенді қатысатын ақуыздар, карнитин, таурин, дәрумендер мен хош иісті қосылыстар бар.

Бір жасқа дейінгі балалардың негізгі тамақтану ережелері

Тамақтандырудың тиімділігі мен ұзақтығы тамақтанудың негізгі ережелерін сақтаумен тығыз байланысты. Маңызды критерий – лактацияның жеткіліктілігі, яғни сүттің жеткілікті шығуы. Оның сапасы келесі белгілермен анықталады:

• Нәресте дамып салмақ қосады.
• Егер балаға сүт жеткілікті болса, онда зәр шығару күніне 6-8 рет болады.
• Нәресте тыныш, тітіркену жоқ.
• Тұрақты позитивті ұйқы.
• Таза тері, маталар серпімді және берік.
• Тұрақты үлкен дәрет, тәулігіне 7-8 рет, консистенциясы бойынша қышқыл иісі бар сүзбе тәріздес.

Келесі қатынастар мен есептеулер баланың 1 күндік тамақтану қажеттілігін өз бетінше анықтауға көмектеседі:

• Бірінші екі айда –салмақтың 1/5 бөлігі немесе сүттің 600-ден 900 мл.дейін мөлшері.
• Келесі екі ай - салмақтың 1/6 бөлігі немесе сүттің 800-ден 1000 мл. дейін мөлшері.
• Алты айға дейін - салмақтың 1/7 бөлігі немесе сүттің 900-ден 1000 мл. дейін мөлшері.
• Алты айдан бір жылға дейін - салмақтың 1/8 бөлігі немесе сүттің 1000-нан 1200 мл. дейін мөлшері.

Емшекпен емізу немесе сүт қоспасы

Ана сүті нәрестені бір жылға дейін тамақтандырудың ең оңтайлы және пайдалы нұсқасы болып саналады. Физиологиялық тұрғыдан алғанда, сүт нәресте үшін органикалық болып табылатын және ішек микрофлорасының қалыптасуына және иммундық жүйенің нығаюына белсенді қатысатын барлық элементтерден тұрады.

Маңызды! Дәрігерлер бір жылға дейін міндетті түрде сүтпен тамақтандыруды, және егер мүмкіндік болса, оны 2,5-3 жылға дейін жалғастыруды ұсынады.

Егер белгілі бір себептерге байланысты емшек сүті жоғалып кетсе немесе оның көлемі азаятын болса, онда балама нұсқалардың бірі-сүт қоспаларымен тамақтандыруға көшу. Баланың метаболизмі үшін бұл біршама стресс болып табылады, бірақ қазіргі фармакология мен балалар тағамы индустриясы барша күшін жұмсап, барлық қауіптерді нөлге дейін азайтты.

Сүт қоспасы

Зерттеу нәтижелері бойынша адаптивті қоспалар мен сиыр сүті баланың денесіне бірдей әсер ететіні анықталды, бірақ жеке нюанстар да бар:

• Қоспа ана сүтімен физиологиялық ұқсастығына байланысты бейімделген деп аталады, сонымен қатар құрамында бірқатар қосымша дәрумендер мен минералдар бар.

• Сиыр сүті нәрестеге табиғи түрінде берілмейді, ол сүт асханаларында сатып алынады, ол жаққа бірқатар емдеу мен дайындықтан кейін жеткізіледі. Дайындаудың нәтижесінде құрамы бойынша ана сүтімен ұқсас болады.

Туғаннан бастап жарты жылға дейін

Нәрестенің теңгерімді тамақтануы мен одан максималды пайдалы заттар алуы үшін бірқатар ережелерді сақтау керек:

• Баланың тамақтану қажеттілігі мүмкіндігінше табиғи жолмен қанағаттандырылуы керек.
• Алты айға дейін сүтке түрлі сусындар, сорпалар немесе шайнаған тағамдарды қосуға тыйым салынады.
• Ана сүтінде балаға қажет нәрсенің бәрі бар, дәрумендерді жеке беру қажет емес.
• Егер бала емшек емуге қызығушылық танытпаса, онда тамақтану темірмен байытылған жасанды қоспамен біріктірілуі керек.
• Емшекпен емізу кезінде гигиена мен стерильділікті сақтау керек: емшек таза болуы керек, ал бөтелкелер қайнату арқылы зарарсыздандырылуы керек.
• Алты айдан кейін дененің қуат тұтынуы артады, яғни қосымша тамақтану қажет. Жарты жылдан кейін, қажеттілік туындаған кезде, тамақтануға пюренің аз мөлшері, ботқалар және  фактурасы жұмсақ тамақтар беріледі.

Жарты жылдан бір жасқа дейін

Бала тек алты айдан кейін шайнауды үйрене бастайды, сондықтан қатты тамақты шайнау арқылы жақ сүйегіне жүктеме түсіруге қатаң тыйым салынады. Жеміс немесе көкөніс ботқаларын (пюре) қолданған дұрыс.

Маңызды! Ботқаның консистенциясы қасықтан ағып кетпейтіндей болуы керек. Ботқа сүйық болған сайын, оның құрамындағы қоректік заттары аз болады.

Езілген тамақ көлемінің ұлғаюы баланың дамуының келесі өзгерістері болған кезде енгізіледі:

• Бала анасының алдында жай ғана қолдаумен сенімді отырады.
• Басын тұрақты ұстайды.
• Баланың аузына тамақ әкелгенде, ол оны сенімді түрде қабылдайды және қызығушылық танытады.
• Тамақты өздігінен шайнап, аузында жылжытып, жұту үшін тамақ кесектерін жасайды.

Қатты тамақты еңгізу

Қосымша тағамдарды енгізуді педиатрмен мақұлдауы тиіс, ол үшін мынадай факторларды анықтайды:

• Баланың мықты денсаулығы немесе қатты тағаммен тамақтануға мүмкіндік беретін жағдайы.
• Нәрестені қалай тамақтандырды: емшек сүті немесе қоспасы.
• Салмақ қосу қарқындылығы.
• Босану барысы.
• Анасының тамақтануы қандай.

Қатты тағамды берудің ережелері

• Қатты тағамның дәмі біртіндеп ашылады, ол үшін тағамды емшек сүтімен немесе қоспамен бірге береді.
• Тағам кесектерсіз, біртекті болуы керек. Шай қасық мөлшерінен бастап беріледі, үйренген сайын және тағам дұрыс қорытылған соң мөлшері ұлғайтылады.
• Жақ аппараты дамыған сайын және шайнау қабілеті артқан сайын тамақтың қаттылығы ұлғайтылады.
• Балаға отбасының жалпы рационынан тамақ беріледі.

«Доромарин» дәрумендік кешені

Балалардың иммунитетін жақсартуға арналған табиғи компоненттерге негізделген бірегей витаминдік кешен. Препараттың құрамына йод пен микроэлементтердің көп мөлшері бар теңіз ағзалары мен қоңыр балдырлардың сығындысы кіреді. «Доромарин» баланың негізгі тамақтануына қосымша ретінде қажет.

B, C, D тобындағы дәрумендер, сондай-ақ қажетті минералдар мен қышқылдардың құрамы көмектеседі:

• Баланың иммундық жүйесін қалыптастыру және нығайту.
• Жад пен зейінді жақсарту.
• Ағзаны вирустар мен аурулардан қорғау.
• Ағзаның теңгерімді түрде дамуы.

Препарат толығымен қауіпсіз, фармакологиялық әсері эмпирикалық жолмен дәлелденген.

Баланы тамақтандыру оның денсаулығының негізі болып табылады, сондықтан бұл мәселеге барынша назар аудару керек. Барлық нюанстар мен мүмкін қателіктерді анықтаңыз. Бала қосымша тағамның жаңа дәмін теріс қабылдап, бас тартуға тырысуы мүмкін. Бұл жағдайда шыдамдылық танытуыңыз керек, баланы ақырын, бірақ табанды түрде тамақтандырыңыз. Бала тойғаны туралы түсінік бергеннен кейін, тамақтандыруды тоқтатыңыз.