Балалардың жалпақтабандылығы аяқ табанының жайпақталуынан пайда болады, оның салдарынан жүгіру және жүру кезінде амортизация бұзылады. Бұл аяқтың ауырсынуына және шаршауына әкеледі. 5 жастан асқан балалар үшін бұл патология және ауру болып саналады. Ортопедпен емдеу жүргізілмеген жағдайда, тізе мен жамбас буындарының ауруларының ерте пайда болуына, арқадағы ауырсынуға және балалардың дене мүсінінің бұзылуына ықпал етеді.

Ол 7 жасқа дейін сәтті емделеді. Оқушылар мен жасөспірімдерде терапевтік шаралар жағдайды едәуір жақсартады. Ересектердегі жалпақ аяқтарды емдеу тиімді емес және симптоматикалық түрде ауруды басатын дәрілермен, супинаторлармен емделеді.

Балалардың жалпақтабандылығы неліктен қауіпті

Жалпақтабандылық – табан күмбезінің тегістелген қалпы. 1,5 жасқа дейінгі балаларда физиологиялық түрде болады. Жаңа туылған нәрестелерде аяқтың доғасы тіпті «майысқан» болады, ол аяқтағы майлы кесектің болуынан туындайды.

Табан күмбезі алғашқы қадамдармен қалыптаса бастайды. Ол 8-9 жасқа дейін қалыптасуды жалғастыруда. Сондықтан 1,5 жасында жалпақтабанды аяқтарды әр баладан табуға болады.

Жалпақтабандылық 5 жастан кейін нақты патологияға айналады. Ол білектердің, өкшелердің, тізелердің айқын көрінісінен байқалады.

Жалпақ табан тізе мен жамбас буындарының жүктемесінің дұрыс болмауын тудырады. Уақыт өте келе омыртқаның қисықтығы, ішкі ағзалардың ығысуы пайда болады.

Жалпақтабандылықтың түрлері

Жалпақтабандылықтың екі түрі бар – туа біткен және жүре пайда болған.

• Туа біткен түрін анатомиялық және қатаң деп атайды. Бұл жағдайда тұқым қуалаудан өкшелік, кубоидтық, метатарсальды сүйектердің орналасуының ерекшелігінен, табан жалпақтанған болады. Мұндай жалпақтабандылық тек хирургиялық араласумен емделеді.
• Функционалды түрі - сау тұқым қуалаушылықта бұлшықеттер мен буындардың жетілмегендігінен қалыптасады. Әлсіз бұлшықеттер жалпақтабандылыққа әкеледі.

Функционалды патологиялық жалпақтабандылық бойлық, көлденең және аралас болып бөлінеді.

• Бойлық немесе вальгус-табандар еденге толығымен тиеді. Жалпақтылық табан доғасының төмендеуіне әкеледі, тобық ішке қарай «құлайды», ал тізелер бір-біріне жақындайды. Аяқтар «Х» пішінін алады. Деформацияның бұл түрі жалпақтабандылық диагнозы бар балалардың 85% - ында кездеседі.
• Көлденең немесе варус-табандар ішке қарай созылады, тізелер сыртқа «бүгіледі». Бұл түр аз кездеседі.
• Аралас – доғаның бойлық және көлденең деформациясын бірге болуы.

Балалардың жалпақтабандылығының себептері

Балалардағы жалпақ табандылық доғаның дұрыс қалыптаспауынан туындайды. Табан теріс факторлардың әсерінен қажетті қисық пішінді бола алмады. Бұл табанның толық жетілмеуіне әкеледі:

• Тағамда минералдар мен дәрумендердің болмауы. Баланың бұлшықет-буын аппаратын қалыптастыру үшін кальций, фосфор, Д витамині қажет, олар жеткілікті мөлшерде жеткізіліп, денеде толығымен сіңірілуі керек.
• Артық салмақ – сүйек пен бұлшықет ұлпаларына шамадан тыс қысым жасайды.
• Кәсіби спорт – тірек-қимыл аппаратының қалыптасуын бұзатын артық жүктемелермен қауіпті.
• Аурулар: рахит-Д3 витаминінің жетіспеушілігі аясында дамитын балалар ауруы. Д витамині болмаған кезде тағамнан кальций сіңірілмейді.
• Нейрорегуляцияның бұзылуы – жүйке импульстары миға ішінара немесе толығымен бармайды. Ең асқынған түріне ДЦП жатады.
• Балалар аяқ киімін дұрыс таңдамау – тым кең «өскенде киеді», қысатын және тар, жалпақ табанда орналасқан аяқ киімдер. Мұндай аяқ киімде аяқтың қалыптасуының физиологиялық процестері бұзылады.
• Жарақаттар мен тұқым қуалаушылық.

Статистиканың айтуы бойынша, қазіргі жасөспірімдердің 50% - ында жалпақтабандылық бар. Бұл жоғарыда аталған факторлардың әрекетінің нәтижесі.

Дұрыс емдеу

Сәтті терапия үшін не қажет?

• Массаж және массаж төсеніштері – қан айналымын белсендіреді, қоректік заттардың тез сіңуі мен метаболизмін жақсартады, рецепторларды ынталандырады.
• Гимнастика – табан мен сирақ бұлшықеттерін нығайтуға арналған жаттығулар.
• Физиопроцедуралар.
• Ортопедиялық балалар аяқ киімі.
• Қажет жағдайда салмақты түзету.
• Витаминдер, минералдар қабылдау.

Жоғарыдағы тәсілдерді кешенді түрде жасау арқылы бұлшықеттер мен буындарды нығайтуға болады. Баланың табаны қажетті доғалы иілуге ие болады.

Жалпақтабандылықтың алдын алу

Тірек-қимыл жүйесінің дамуын және баланың аяқ табанының дұрыс қалыптасуын қамтамасыз үшін қарапайым шараларды орындау керек. Оларға:

• Жалаң аяқпен жүру – бұл балалардағы жалпақтабандылықтың табиғи алдын-алу шарасы. Тегіс емес жамылғыларда, құм, тастар, шөптердің үстімен жүру керек.

Ескерту: ауылда өскен балаларда жалпақ аяқтар қаладағы балаларға қарағанда 3 есе аз кездеседі.

• Баланың дұрыс аяқ киімі – кішкентай өкшесі, икемді табаны, артқы жағы бүктелгеннен кейін бастапқы күйіне оралатын болуы керек. Аяқ киім аяқтың дамуына кедергі жасамауы керек. Баланың аяқ киімдегі жүрісі өзгермеуі керек.

Ескерту: егер бала жаяу жүрудің көп бөлігін тегіс беттерде – асфальт, паркет, ағаш еденде жүзеге асырса, супинаторлары бар ұлтарақтар қажет. Супинаторлар беті тегіс емес, сондықтан ол рецепторларды белсендіреді және баланың аяқтарының дұрыс қалыптасуына жағдай жасайды.

• Жан-жақты және әр түрлі қозғалыс белсенділігі – жүруді қажет ететін ойындар, арқан тарту, футбол, жүзу, конькимен сырғанау, роликтер, гимнастика және жүгіру.

Жалпақтабандылыққа қарсы витаминді-минералды кешендер

Жалпақтабандылықтың алдын - алу шаралары міндетті түрде дұрыс тамақтануды қамтиды. Барлық дәрумендер мен минералдардың тамақпен қамтамасыз етілуі қиын болғандықтан, балаға жақсы кешенді препараттар қажет. Мысалы, Доромарин – ағзаны қажетті «құрылыс» материалымен қамтамасыз ететін өнім.

Препараттың құрамында:

• A, B, C, D, E витаминдері.
• Бұлшықеттер мен сүйектердің дамуына қажетті микро-макроэлементтер, кальций, фосфор.

«Доромарин» балалар витаминдік кешені тірек-қимыл жүйесін нығайтады. Рахиттің пайда болуының алдын алады. Аяқтың қалыпты қалыптасуына жағдай жасайды. Сондай-ақ иммунитетті қамтамасыз етеді, суықтан және вирустық инфекциялардан қорғайды.